Қазақстан Сыртқы істер министрі Ерлан ЫДЫРЫСОВ:
WIN-WIN ИДЕОЛОГИЯНЫ ТАРАТУ БІЗДІҢ КӨПВЕКТОРЛЫ САЯСАТЫМЫЗДЫҢ МӘНІСІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ

Қазақстанның Сыртқы істер министрі Ерлан ЫДЫРЫСОВ «Интерфакс-Қазақстан» агенттігімен болған сұхбатында Қазақстанның ҰҚКҰ-ға төрағалық етуінің қорытындысы туралы баяндады, Қазақстанның EXPO-2017 көрмесін өткізу құқығына ие болудағы жеңісіне өз бағасын берді, Астананың ЕҚЫҰ, НАТО, ҰҚКҰ, ШЫҰ, ТМД үшін сұхбат алаңын құру арманы туралы әңгімеледі, сондай-ақ Қазақстан мен Ресейдің екіжақты әріптестік құжаты – XXI ғасырдағы тату көршілік және одақтастық туралы келісімшартқа жақында қол қояды деген үмітін білдірді.

ҰҚКҰ: ҚАЗАҚСТАН ТӨРАҒАЛЫҒЫНЫҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫ

- Астана сәрсенбіде ҰҚКҰ-дағы төрағалығын Қырғызстанға тапсырды. Сіз еліміз белгілеген төрағалықтың басымдықтары бойынша Қазақстанның Ұйымды дамытуға қосқан үлесін қалай бағалайсыз?

- Біз төрағалыққа нақты күн тәртібімен, қауіпсіздік элементтерін нақты күшейтуге және ҰҚКҰ кеңістігінде орталықазиялық аймаққа ерекше көңіл бөле отырып болжанбалыққа бағытталған бес жұмыс бағытымен келдік. Біз барлық бес басым бағыт бойынша алға қадам аттадық, Қазақстанның төрағалығы нәтижелі болды. Біздің ұстанымдарымыз Қырғызстанның 2013 жылғы төрағалығы кезеңіне белгілеген басым бағыттарында жалғасын тапты.

Киберқауіпсіздік саласында елдеріміз арасында ақпарат алмасу жолға қойылған. Бұл проблеманы бір жыл ішінде шешу мүмкін еместігі түсінікті, дегенмен біз оны күн тәртібіне енгіздік. Ұйымдар осы бағытта белсенді жұмыс істей бастады. Сонымен қатар, Шапшаң қимылды ұжымдық күштерді нығайту аясында елдеріміздің әскери құрылымдары нақты жұмыстар атқарды.

Біз әуе қорғанысы жүйелерін біріктіру мәселесінде біршама ілгеріледік. Мәселен, әуе қорғанысының бірыңғай аймақтық жүйесін құру туралы ресей-қазақ келісім жобасын келісу аяқталды. Құжатқа екі елдің әскери ведомстволары келесі жылы қол қоюы мүмкін. Бұл келісімге Орталық Азияның ҰҚКҰ-ға мүше өзге де елдері қосыла алады. Ол болашақта орталықазиялық аймақта әуе қорғанысының біріккен жүйесін құруға мүмкіндік береді. Бұл жұмыс елдеріміздің әскери ведомство желілері бойынша жандандырылады.

- Сіз қалай ойлайсыз, 19 желтоқсан күні Мәскеуде өткен кеңесте Өзбекстанның Ұйымға мүшелігін тоқтату туралы шешім қалбылдана ма?

- Өзбекстан биылғы жылдың маусым айында ҰҚКҰ-ға қатысуын тоқтату туралы шешім қабылдағанын мәлімдеді. Бұл Ұйым жарғысының, басқа да халықаралық келісімшарттар мен шешімдердің оған қатысты әрекетін тоқтату қажеттігін білдіреді. Ташкенттің мәселенің осылай қойылуына заңды құқығы бар.

Біздің елдеріміздің басшылары Мәскеудегі кездесуде осы мәселені де қарастырады. Бірақ алдын ала тон пішпейік, олардың шешімін күтейік.

- НАТО неге ҰҚКҰ-ның ынтымақтастық туралы ұсынысынан бас тартады деп ойлайсыз? Бұл ұйымдардың ұқсас ұстанымдары аз емес?

- Қазақстан биыл сәуірде ҰҚКҰ-ның НАТО-ны өзара ортақ мүддені білдіретін мәселелер бойынша байланысты жолға қоюға шақырғанын қолдап өз ұстанымын білдірді. Бұл мәлімдеме қазір де ашық және өзекті болып қалуда.

ҰҚКҰ мен НАТО қауіпсіздік саласындағы белсенді аймақтық ұйымдар. Олар ортақ мақсат жолынжа тиімді әрекет еткен болар еді. Атап айтқанда, аймақтық қауіпсіздік пен тұрақтылықты нығайту, қазіргі қауіп-қатерлерге, әсіресе терроризм мен ұлтаралық қылмысқа қарсы тұру әлеуетін күшейту.

Белгіленген мақсаттармен қатар, көбінесе НАТО бөлімшелерінен тұратын коалицилық күштерді Ауғанстаннан шығару мәселесі өзекті болуда. Мұнда осы екі ұйымның өзара байланысын талап ететін тұстар көп.

НАТО ішінде ҰҚКҰ-мен әріптестікке қатысты пікірталас жүруде, ортақ мақсат жолында өзара қолұшын созу ниеті басым түседі деген үміттеміз. Осы орайда НАТО-ның кейбір ресми өкілдері, оның ішінде Альянс бас хатшысының орынбасары, АҚШ қорғаныс министрінің бұрынғы орынбасары және Ресейдегі АҚШ елшісі Александр Вербшоу сенім ұялататындай сөздер айтуда. Ол биыл тамызда Вашингтонға жұмыс сапары кезінде НАТО мен ҰҚКҰ-ның ортақ мүддесі бар екенін мәлімдеді.

- Аймақтық бірлестіктерге келсек, Қырғызстан мен Тәжікстанның, сондай-ақ Украинаның Кеден одағына кіру келешегін қалай бағалайсыздар?

- Еліміздің басшысы кезінде ЕурАзЭҚ-қа мүше мемлекеттер – Қырғызстан мен Тәжікстанды Біртұтас экономикалық кеңістік бойынша әріптеске айналдыру жөнінде ұсыныс жасаған болатын.

Осыдан кейін Қырғызстан өзінің Кеден одағына қатысу мәселесін қарастыру туралы өтініш жасады, 2012 жылы қазан айында тиіст іс-қимылдар жоспары бекітілді. Қырғызстан үшін бұл экономикалық құралдарды, институттар мен заңдарды Кеден одағының ережелеріне бейімдеуді қажет ететін маңызды қадам. Бұл бағытта ауқымды, әрі күрделі жұмыс күтіп тұр.

Тәжікстан да Кеден одағына қосылуға ниет танытты, алайда ресми түрде өтініш жасаған жоқ.

Украинаға келер болсақ, Кеден одағы мен БЭК қағидасы өте қарапайым: біз қатысушылар үшін мүшелікке және өзара байланыс түрлеріне ашықпыз. Егер Украина ұйымның барлық қағидалары мен келісімдеріне қосылуға ниет танытса, есік ашық. Әзірге У краина Кеден одағына мүше болуға өтініш берді. Алайда ол ТМД шеңберіндегі еркін сауда аймағы туралы келісімшартқа қызығушылық танытады.

Украина экономикалық байланыстың екі азимутына бағытталады және олардың арасында теңгерім табуға тырысады. Бір жағынан,. ол Еуроодақпен тығыз байланыс орнатуға тырысады. Бірақ, украин лидерлері ТМД кеңістігінің, ең алдымен ресей нарығының, экономикалық байланыстың маңыздылығын толық түсінеді. Осы орайда қазақ-украин сауда айналымының, Украинаның Қазақстанмен экономиткалық әріптестігінің жоғарғы қарқынын атап өткен жөн.

EXPO-2017: ПАЙДАЛЫ ЖАҒЫ

- Астана EXPO-2017 көрмесін өткізеді. Бұл оқиғаның Қазақстанға қандай экономикалық пайдасы тиіп, қандай бедел келеді? Төтесінен айтқанда, миллиардтаған қаражат жұмсаудың жөні бар ма?

- Қысқа айтсам: бұл оған тұрарлық.

Біздің жас мемлекетіміз EXPO өткізу құқығын жеңіп алуы оңай болмады. Еуроодақ астанасы Бельгия сынды дамыған еуропалық державадан басым түскені үлкен саяси маңызға ие. Қорытынды дауыс беру нәтижелері әлем қауымдастығының біздің жетістіктерімізді мойындағанын білдіреді. EXPO секілді белді халықаралық оқиға ТМД аумағында алғаш өткелі отыр.

Бұл дивидендтерден өзге EXPO-2017 елімізге айтарлықтай экономикалық пайда әкеледі, оның ішінде оның инфрақұрылымын дамытуға ауқымды инвестиция тартады.

Мұнда да мен үш маңызды нәрсені айтқым келеді.

Біріншіден, көрме тақырыбының EXPO - "Келешек қуаты" деп таңдалуы өте орынды болды және біздің жеңісімізге көп ықпалы болды. Қазақстан қазіргі кезде «жасыл экономикаға» көшуді ойластыруда және EXPO осындай тақырыбымен біздің осы бағытта ілгерілеуіміз үшін көп ықпал етпек. EXPO-2017 тапсырмаларының ішінде қуатты оңтайлы пайдалануға және біліммен алмасуға ықпал ету, зерттеулер мен технологиялық дамытуды ынталандыру. Біздің басқа елдердің экономиканы жаңғырту және оны жаңа сатыға өткізу саласындағы тәжірибесін үйренуге тамаша мүмкіндігіміз бар.

EXPO өткізудің екінші бір маңызды буыны – аймақтық даму. Қазақстан бүкіл әлем назарын өзіне ғана емес, жалпы өз аймағына аударуды қалайды. Әдетте көрмені дамыған елдер өткізетін. Қазақстан жас және дамушы мемлекет ретінде өз жеңісімен және қажырлы еңбегімен: «Бізге, біздің аймағымызға, қажеттілігіміз бен үлкен әлеуетімізге назар аударыңыздар» әлемге маңызды белгі жолдады.

Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, мұндай шара өткізу Астананы аймақтық көрме орталығына айналдыруға мүмкіндік береді.

Үшіншіден, EXPO экономикамызға мультипликативті ықпал етеді.

Астанада тұтас бір нысандар кешені, әмбебап павильондар – smart city, яғни келешек қалашығы бой көтереді. Оның құрылысына елорданың келешегі бар жері – Назарбаев Университетіне қарсы беттен 30 гектар жер бөлінді. EXPO нысандары келешекте қала инфрақұрылымының бір бөлігіне айналмақ, көрме павильондарының басым бөлігі ұзақ пайдалануға арналған.

Мұндай деңгейдегі көрмені өткізу экономиканың ірі қатысушылары үшін ғана емес, елорда үшін дамығаны маңызды салалар туризм, қонақүй бизнесі, қызметтер саласы, шағын және орта бизнес үшін де тиімді болмақ.

Сөз соңында президенттің тәуелсіздік жылдар ішінде Қазақстанда екі ауқымды ұлттық жоба болғанын айтқаны жайлы еске салғым келеді, олар біздің ЕҚЫҰ-ға төрағалығымыз бен EXPO-2017 көрмесі.

EXPO көрмесі ұлттық жоба ретінде елімізге және жалпы аймаққа қуатты жан жақты тиімділік әкелуі тиіс.

ҚАЗАҚСТАННЫҢ СТРАТЕГИЯЛЫҚ БАСТАМАЛАРЫ: КҮМІНШІЛДЕРГЕ ЖАУАП

- Қазақстан соңғы жылдары әлемдік аренада бірқатар стратегиялық бастамалар жасады, мәселен, жалпыға бірдей Ядросыз әлем декларациясын қабылдау және G-Global шақыру. Бұл бастамаларды Астананың практикалық тұрғыда жүзеге асуына мүмкіндігі жоқ PR-жобалары деп қарайтын скептиктерге, әсіресе шетелдердегі күмәншілдерге не деп жауап берер едіңіз?

- Қазақстанның қалыптасуының жиырма жылдық тарихына күмәнмен қарағандар да көп болды. Күмәншілдер бас қаланы Астанаға көшірген кезде де, 2030 – Стратегияны бекіткенде де, «Болашақ» бағдарламасын қабылдаған кезде де болды. ЕҚЫҰ мен Азиада бойынша шешім қабылдаған кезде де күмәнмен қараушылар болды. Дамудағы барлық батыл қадамдарымыз бастапқыда скептиктердің найзасына ілінгенмен, айтарлықтай табысқа жеткеннен кейін ыдырап жатады.

Қазақстанның халықаралық бастамаларына қатысты да күмәнді сөздер айтылып жатады. Мәселен, Жалпыға бірдей қарусыздану жөніндегі конвенцияны қабылдауға маңызды қадам болуға лайық Жалпыға бірдей ядросыз әлем декларациясын қабылдау қажеттігі туралы бастаманы айтуға болады. Қазақстанның мұндай бастама жасауға моральдық құқығы барын бірден айта кетейін, біз өзіміздің жауапты ісімізбен және ядроға қарсы жүйелі саясатымызбен мұны дәлелдедік.

Декларация – керек десеңіз, үлкен философиялық тұрғыдағы құжат. Оның ақырғы мақсаты – әлемді ядролық қарудан толық азат ету. Бұл жарқын, бірақ қол жеткізу өте қиын мәселе. Әлем елдерінің көпшілігі, әсіресе дамушы елдер біздің бастамамызды толық қуаттағанымен, әлем ядросыз болуға саяси толып жетілмеді.

Ресей мен АҚШ сынды басты ядролық державалардың бұл проблемаға қатысты өз тәсілі мен өз қаупі бар. Біз оларды түсінеміз, бұл тұрғыда дұрыс көзқарас білдіреміз. Дегенмен, біз оларға әлемді ядролық қарудан толық азат ету туралы жарқын идеяны ұмытпау жөнінде моральдық үндеу тастаймыз.

Қазақстан БҰҰ –ның барлық елдерімен, ең алдымен, ядролық мемлекеттерімен осы бағытта бірлесе жұмыс істейді.

G-Global бастамасы – мемлекетіміздің басшысының әлемде қалыптасқан күрделі экономикалық жағдайды көре білуінде. Ғаламдық дағдарысқа біздің жауабымыз ашық пікірталас алаңы - Астана экономикалық форумының құрылуы мен G-Global идеясын ілгерілету. Біз бұл бастама қолдау тауып, әлемнің түрлі елдерінің мамандары арасында экономикалық күн тәртібі туралы белсенді сұхбатқа ынталандыра отырып,біртіндеп белгілі бір деңгейге жететініне көзіміз жетті.

Бұған G-Global он-лайн жобасынан көз жеткізуге болады.

Біз "Астананың PR-жобаларының" барлық скептиктерін сындарлы сұхбатқа және өзара байланыс жүргізуге шақырамыз.

- Ресейлік БАҚ-да жақында Астана қандай да бір сұхбат алаңын құру туралы бастама тастамақ деген ақпарат пайда болды. Оның шеңберінде еуразиялық және еуроатланттық аймақтар қауіпсіздігі саласындағы ірі ұйымдар: БҰҰ, ЕҚЫҰ, НАТО, ҰҚКҰ, ШЫҰ, ТМД, АӨСШК өзара байланыс жүргізе алады. Мұндай жоспардың барын растайсыз ба?

- Мұнда нақты бір жоспар немесе бағдарлама туралы емес, жалпы еуроатланттық және еуразиялық қауіпсіздік тұғырын құру идеясы туралы сөз болып отыр.Мұны біз ЕҚЫҰ саммитінің Астаналық декларацияда айтқан болатынбыз. Біз қауіпсіздік мәселелері бойынша саяси сұхбатқа еуразиялық өлшем енгізу қажеттігін айттық. Біз бұл бағытты біріктіретін және «қырғы қабақ соғыс» уақытының биоөрістік әлемінің саяси мәдениеті үмітсіз ескіргенін танитын еуроатланттық және еуразиялық қауіпсіздік тұғырын құру туралы сөз қозғау керектігін ұсындық.

Біз еуроатланттық және еуразиялық кеңістік ұйымдары – ЕҚЫҰ, НАТО, ҰҚКҰ, ШЫҰ арасында тараптардың өзара мүддесі мен өзара алаңдаушылығын ескеретін шынайы, жемісті сұхбатты жолға қойғымыз келеді. Бізді Ресей, Еуропа, АҚШ, Қытайды да бірдей толғандыратын терроризм, есірткі трафигі, ұйымдасқан қылмыс, заңсыз қару айналымы, адам саудасы секілді ортақ қауіп-қатерлер біріктіреді. Біз ескі бөлу сызықтары мен сенім тапшылығының келмеске кеткенін қалаймыз.

Дипломатияда "win-win partnership" немесе ұтымды әріптестік деген түсінік бар. Президент Обама бүкіл әлемде win-win алаңын құру қажеттігін жиі айтады, ресей басшысының да осы ұсынысты қолдайтыны бізге қуат береді.
Бірақ бүгінгі таңда халықаралық қатынастарда «нөлдік сомадан басталатын ойындар» қағидасы басым екенін айта кеткен жөн, онда бір немесе бірнеше ел ұтып, қалғаны ұтылады.

Қазақстан өз бастамасымен еуразилық кеңістікте win-win алаңының пайда болуына ықпал еткісі келеді. Еуразия кіндігінде орналасқан Қазақстан үшін бұл алаң құруға ыңғайлы орын. ЯБұл жағдайда барлық жақ тамаша пайда көріп, қазіргі қауіпсіздік проблемасы артта қалған болар еді.

Қазақстан Ресей, Қытай, АҚШ секілді ірі державалар мен біздің аймақта заңды экономикалық және саяси мүддесі бар еуропалық елдердің мүддесі түйіскен жерде орналасқан. Сондықтан мұндай win-win алаң құру арқылы осы барлық мүдде ортаға салынатын тұғырды бірге әзірлеп, олардың өзара әрекеті мен бір бірін ескерудің бірегей нысаны қалыптасқан болар еді. Бұл қазір ерсілеу көрінгенімен, өте күрделі тапсырма, бірақ біз осындай тетік құруға шақырам ыз. Қазақта «Жақсы сөз – жарым ырыс» деген сөз бар. Сондықтан біз бұл бос сөзге айналмайтынына сенеміз.

Қазақстан win-win идеологиясын таратуды белсенді жақтаушы, бұл біздің көпвекторлы саясатымыздың мәнісі.

- Президент Нұрсұлтан Назарбаев таяуда сіздердің ведомстволарыңызға инвестиция мен жаңа технологияларды мақсатты тарту жөнінде үлкен міндет жүктеді. Бұл практикалық тұрғыдан қалай шешілуде?

- Бұл жаңа тапсырма емес, экономикалық құрам дипломатиялық қызметте үнемі кездеседі. Неге бұған қазір басты көңіл бөлінуде? Әлемдік экономикадағы дағдарыс жағдайлар бізді күш-жігерімізді біріктіріп, сапалы инвестицияның тұрақты ағынын қамтамасыз етуге бағыттады. Ғаламдық нарықта бұл мәселедегі жоғары бәсекелестік салдарынан инвестиция тарту оңай емес. Сондықтан біз Қазақстан ұсынатын жұмыс жағдайы жақсы екенін көрсетіп, дәлелдеуіміз керек.

Осы мақсатта СІМ Индустрия және жаңа технологиялар министрлігімен, Kaznex инвестиция тарту жөіндегі ұлттық агенттікпен күшін біріктірді. Біз шамамен 20 елден әлеуетті инвесторлар тобын құрдық. Біз оларға өзіміздің айқын, нақты ұсынысымызды белсенді түрде жеткізуге тырысамыз. Мұнда Еуропа мен Американің бірқатар мемлекеттері, Қытай, Үндістан, БАӘ, Сауд Арабиясы, Катар, Жапония, Малайзия, Сингапур және АСЕАН бірқатар елдері туралы сөз болып отыр.

Қазақстанның осы елдермен ынтымақтастығы ұзақмерзімдік даму бағдарламаларын, оның ішінде индустриалдық-инновациялық бағдарлам аларды орындаудың негізгі құралдарының бірі ретінде қарастырылады. Егер бұрын шетелдік әріптес таңдаудың негізгі өлшемі тек коммерциялық мақсатта болса, бұдан былай оның да біздің экономиканы әртараптандыру жөніндегі жобаларға қатысу ниеті де қажет болып табылады.
Қазір бұл салада біз американдық, еуропалық, ресейлік және жапондық, қытайлық компаниялардың қатысуымен қызықты жобаларды жүзеге асырудамыз.

Қытай әріптестерімізбен біз экономиканың шикізат емес секторларында ынтымақтастықты дамыту саясатын жүргіземіз. Қазақстан үшін қытай экономикасының құрлықаралық коммуникацияларға мұқтаждығы ерекше қызығушылық туғызады.

РЕСЕЙМЕН ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ: ҚАЗАҚСТАН РЕСЕЙЛІК «ОРБИТАДАН» ЕШҚАШАН КЕТПЕЙДІ

- Астана мен Мәскеу XXI ғасырдағы тату көршілік және одақтастық туралы жаңа келісімшартқа қол қоюға дайындалуда. Оған қашан қол қойылады? Онда ынтымақтастықтық қандай басты басымдықтары бекітіледі?

- Қазір біз базалық құжат жобасымен жұмыс жүргізудеміз. Онда XXI ғасырдың ахуалын ескере отырып біздің тығыз байланысымыз бен одақтастығымыздың жаңаша бейімделген шеңберлері белгіленеді. Біздің сыртқы істер министрліктеріміз жақсы жұмыс жүргізіп, құжатты келесі жылы келісе алам ыз деген сенімдеміз.

Қазақстан мен Ресейдің 2013 жылдың соңында өтетін шекаралық ынтымақтастыққа қатысты дәстүрлі форумында екі президенттің кездесуі шеңберінде оған қол қойылса жақсы болар еді. Келесі форум Астрахань қаласында өтпек.

Келісімшарт жобасында Қазақстан мен Ресей арасындағы негізгі құжаттарда белгіленген екіжақты ынтымақтастықтың барлық негізгі бағыттары қамтылады. Жаңа заман талаптарына жауап беретін біздің келешек болжамымыз қамтылған жаңа буындар да пайда болады.

- Әскери-техникалық ынтымақтастық Ресеймен стратегиялық әріптестіктің маңызды құрамы болып табылады. Алайда соңғы жылдары Астана НАТО және АҚШ-пен әскери жобалар санын көбейтуде, қару және әскеи техника өндіру саласында бірқатар елдерімен бірлескен кәсіпорындар құруда. Бірқатар сарапшылардың пікірінше, бұл бағыт соңында Қазақстанның ресейлік әскери-техникалық ынтымақтастық «орбитасынан» шығуына әкелуі мүмкін. Мұндай қауіпке негіз бар ма?

- Жоқ, негіз жоқ. Оның үстіне, Қазақстан Ресейдің саяси «орбитасынан» шығады деген болжамдардың шындықтан ауылы алыс және олай деуге еш негіз жоқ. Тарихи және географиялық жағынан Ресей мен Қазақстан жақын одақтастар болып табылады.

Егер әскери-техникалық ынтымқтастық саласы туралы айтар болсақ, қару-жарақ және әскери технология нарығының ғаламдық жағын естен шығармау керек. Ресей осы нарықтағы қуатты ойыншылардың бірі, сондықтан да ол Қазақстанның әскери-өнеркәсіптік кешені үшін үлкен маңызға ие. Ресейдің біздің әскери байланысымыздағы айтарлықтай рөлі біздің бір ұжымдық қауіпсіздік ұйымындағы мүшелігімізге байланысты. Ұйым шеңберінде ынтымақтастықтың ерекше нысандары бар, бізде бұл мәселеге қатысты тиісті басымдықтар бар.

Әскери-техникалық ынтымақтастықтың өзге буынына келсек, Қазақстан өзге елдер сияқты ғаламдық қару-жарақ нарығының өзге ірі қатысушыларымен өзара байланыс жүргізе отырып, оны әртараптандыруға тырысады. Қазақстанның осы саладағы озық технологияларды тартумен өз кісіпорындарын құру арқылы өзінің әскери-техникалық әлеуетін нығайту ниетінің де маңызы зор. Бұл бізге әскери-өнеркәсіптік кешен әлеуетін дамытуға ғана емес, инвестиция тартуға, өз кадрларымызды даярлауға, экономиканы ынталандыруға ықпал етеді. Осы мақсатта Астанада KADEX халықаралық әскери-техникалық көрмесі екі мәрте өткізілді.

- ҰҚКҰ-ға қатысудағы артықшылықтардың бірі ресейлік қару-жарақ пен әскери т ехниканы жеңілдікпен сатып алу мүмкіндігі болып табылады. Мұны Қазақстан қаншалықты ықыласпен пайдаланады?

- Қазақстан ҰҚКҰ мүшесі ретінде бұл мүмкіндікті пайдаланады. Әскери кадрларды даярлау мүміндігін де қалт жібермейді. Алайда шыңдалуда шек болмайды, біз ҰҚКҰ шеңберінде осы мәселеге қатысты нәтиже мен сапаны арттыруға үміттенеміз.

- Таяуда Қазғарыш басшысы Талғат Мұсабаев Қазақстан мен Ресей Байқоңыр кешені нысандарының бір бөлігін Ресейдің жалға алуынан шығару мүмкіндігін қарастырып жатқанын мәлімдеді. Көптеген шетелдік БАҚ мұны Қазақстанның Байқоңыр кешенін өзіне қайтару әрекеті деп жазып жатты. Мұнда түсінбестік бар ма?

- Т.Мұсабаевтың сөздерін көптеген БАҚ бұрмалап жеткізді. Бұл мәліметке берілген түсініктемелерде Қазақстан Ресеймен ғарыштық ынтымақтастығын доғарады дегенге келіп саяды. Бұл мүлде жаңсақ пікір.

Қазғарыш басшысы Қазақстанның Байқоңыр кешенінің ғарыштық қызметіне өз қатысу аясын кеңейтуді, өзінің ғарыштық ілеуетін сапалы дамытуды жоспарлап отырғанын айтқан. Мұнда Ресеймен қатынасқа зиянын тигізбей, онымен бірлесіп әрекет ету көзделген!
Біз үшін Ресей секілді қуатты ғарыштық державамен тығыз ынтымақтасу мүмкіндігін жіберіп алғанымыз жарамас еді, оның үстіне өз ғарыш кешенімізде. Сондықтан біз экономикамыздың қажеттілігін қамтамасыз ету үшін бар әлеуетті толығымен пайдаланғымыз келеді. Біз ынтымақтастығымызды екі жақ үшін де нәтижелі етуді көздейміз.

19 желтоқсан күні ҰҚКҰ, ЕурАзЭҚ, БЭК отырыстарына қатысу үшін Мәскеуге сапары барысында Қазақстан мен Ресей президенттерінің екіжақты кездесуі өтеді. Онда ғарыштық жобалардағы әріптестік те тілге тиек етілмек. Ел басшыларымыз Байқоңырды біздің табысты екіжақты байланысымыздың символы ретінде сақтаудың маңыздылығын толық түсінетінін айтқын келеді.

- Кейбір коментаторлар осы оқиғаға қатысты Ресейді Байқоңырдан ығыстыруға Америка күш салыпты деген де сөздер айтқан...

- Мұндай болжамдар күлкі шақырады және одан «қырғи қабақ соғыс» уақытының кереғар көзқарасының иісі сезіледі. Оларға тіпті түсінік берудің қажеті жоқ.

- Сұхбат бергеніңіз үшін рахмет!

 

Желтоқсан, 2012
© 2024 "Интерфакс-Қазақстан" агенттігі
Пайдаланғанда сілтеме жасау міндетті

Айдарлар мұрағаты